Het gebruik van Kinesiotape bij
hardlopers
Als
student fysiotherapie ben ik in mijn 2e jaar in aanraking gekomen
met de officiele en originele cursus Kinesiotaping KT1 + KT2 van MSP Opleidingen. Tot voor kort was het in Nederland niet mogelijk om deze officiële cursussen van de KTAI ( = Kinesio Taping Association International) te volgen.
De Kinesiotaping Methode en de Kinesiotape is ontwikkeld door Dr. Kenzo Kase. Nadien hebben vele fabrikanten elk hun eigen tape ontwikkeld. De precieze verschillen
tussen de soorten tape moet ik u schuldig blijven; waar ik in dit artikel wel
op in zal gaan zijn mijn ervaringen in het gebruik van Kinesiotape bij
topsporters en dan met name middellange afstandsatleten.
Aangezien ik zelf een atleet ben, trainend in de groep van ‘Stichting Opleiding
Topatletiek Regio Apeldoorn’(SOTRA), heb ik om me heen genoeg atleten waarop ik
de tape kan toepassen. Na het volgen van de cursus heb ik dan ook regelmatig
gebruik gemaakt van de tape op zowel medesporters als mezelf. In dit artikel
zal ik mijn ervaringen met de tape beschrijven onder verschillende omstandigheden
en bij verschillende blessures.
Kinesiotape
Iedereen kent
het wel, de roze, blauwe, zwarte of beige stroken tape die steeds vaker en
steeds uitgebreider op de lichamen van topsporters te bewonderen zijn. Een
hype, of een blijvertje? Het lijkt uit te draaien op het laatste, aangezien er
al jarenlang een stijgende lijn zit in gebruik van de tape. Dit ondanks het
feit dat er nog weinig betrouwbare evidentie te vinden is over een eventuele
werking van de tape.
Er zijn sporters die denken dat de tape een middel is met genezend effect,
onder het motto ‘een tape erop, en klaar’. Helaas moet ik deze sporters
teleurstellen, de tape is niet voorzien van een genezend middel. Toch wordt er
gesteld dat de tape effect uitoefent op het lichaam. Dit via het grootste orgaan
van het menselijk lichaam, de huid.
Afhankelijk van de richting en het percentage rek op de tape stelt men dat de
tape verschillende effecten op het lichaam kan uitoefenen, namelijk een tonisatie, detonisatie, pijndemping en
vochtafvoering. Verder kan de tape gebruikt worden ter stabilisatie of als
mechanische sturing.
Toepassing
Als fysiotherapeut (i.o.) is het niet alleen zaak de klacht van de patiënt
aan te pakken, maar moet er ook gekeken worden naar de oorzaak van de klacht
zodat een eventuele terugval kan worden voorkomen. Met dit in het achterhoofd,
kan het niet zo zijn dat Kinesiotape een behandeling op zich wordt. Wel kan
het, naar mijn idee, een zinvolle aanvulling zijn op een behandeling. Als een
fysiotherapeut de klacht gediagnostiseerd heeft en start met een
behandelingstraject, kan hij de patiënt na de behandeling naar huis sturen en
afwachten hoe het er over een paar dagen voor staat, maar er kan, in sommige
gevallen, ook gekozen worden voor een tape applicatie na afloop van de behandeling.
Er wordt gesteld dat de werking van Kinesiotape op het lichaam ongeveer 3 dagen
aanhoudt. Naar mijn idee is het dus een mooi middel om toe te passen op de
dagen tussen twee fysiotherapeutische behandelingen in, wat het herstel alleen
maar ten goede kan komen.
Placebo effect?
Het is een
bekend begrip binnen de medische wereld, het placebo effect. Het effect waarbij
alleen al het geloven in een bepaald middel zorgt voor afname van de klachten.
In de sportwereld kom je veel voorbeelden tegen van het placebo effect. Wie
kent het niet, een voetballer die tijdens de wedstrijd een trap op zijn enkel
krijgt en niet meer normaal lijkt te kunnen functioneren. Maar dan komt de
verzorger het veld op met zijn koelspray die (door de sok en soms zelfs de
schoen van de voetballer heen) zorgt voor een helend effect. De voetballer
staat weer op en speelt de wedstrijd uit alsof er niks gebeurd is. En dat
terwijl op de koelspray zelf duidelijk staat aangegeven dat de spray direct op de huid toegepast
dient te worden voor het bereiken van een effect. Vreemd…
Ook in gebruik van de Kinesiotape zou het goed mogelijk zijn dat er een placebo
effect bij betrokken is. Het lijkt immers vrij onlogisch dat een klein stukje
tape kan zorgen voor herstel van het lichaam. Zoals gezegd spreekt ook de
evidentie niet in het voordeel van de tape. Toch heb ik zelf met het toepassen
van de tape op medesporters en op mezelf al meerdere positieve resultaten
geboekt.
Eigen toepassingen
Zoals gezegd
functioneer ik in een milieu van meerdere atleten, zowel middellange
afstandsatleten als sprint/horde atleten. Een klacht waarbij ik veel gebruik
heb gemaakt van Kinesiotape is een van de meest voorkomende onder atleten, het Mediaal Tibiaal Stress Syndroom, oftewel
MTSS. Risicofactoren voor het MTSS beschreven in de Literatuur zijn onder
andere leeftijd, geslacht, loopervaring en letselgeschiedenis.
Wat ik zelf veel tegenkom tijdens het behandelen van atleten met deze klacht is
een hypertonie van de diepe flexoren en vaak ook de oppervlakkige kuitspier. Mijn behandeling voor deze klacht bestaat dan
ook voornamelijk uit diepe (dwarse) massage van de diepe flexoren en
detonisatie van de kuitspieren. Dit is dan ook een mooi voorbeeld van een
behandeling die goed ondersteund kan worden door achteraf een detoniserende
applicatie Kinesiotape aan te brengen op deze diepe flexoren.
Een andere manier van tapen bij deze klacht die ik veelvuldig bij mezelf
toegepast heb is een pijndempende (ster) applicatie lokaal. Het MTSS is een
blessure die zich vrij lokaal manifesteert waardoor een pijndempende applicatie
hierbij goed toegepast kan worden. Deze applicatie heeft mij al een aantal
goede, pijnvrije trainingen opgeleverd, maar zoals gezegd kan het niet zo zijn
dat dit de enige behandeling is. De tape heeft geen genezend effect en moet
dus, ook bij het MTSS, toegepast worden in combinatie met fysiotherapie.
Een
andere, onder hardlopers, veelvuldig voorkomende blessure is het Tractus Iliotibialis Frictiesyndroom,
oftewel de runners knee. Een blessure
die zich manifesteert aan de laterale zijde van de knie en die ontstaat door
frictie van de Tractus Iliotibialis over de laterale femurepicondyl. Deze
frictie kan ontstaan door een te strakke Tractus Iliotibialis, een prominerende
laterale epicondyl of een genu varum.
Ook deze klacht manifesteert zich vrij lokaal en kan dus tijdelijk bestreden
worden door middel van een pijndempende lokale applicatie. Uiteraard weer met
de nadruk op tijdelijk, want zoals eerder vermeld heeft de tape geen genezend
effect. Het kan ook bij deze klacht dus weer goed gebruikt worden als
aanvulling op de behandeling, maar kan dit niet vervangen. Fysiotherapeutische
behandeling en adviezen zijn bij deze klacht onmisbaar.
Een
andere toepassing, niet zozeer fysiotherapeutisch, die ik heb verricht is een
afvoerende applicatie bij een grote blauwe plek op de hamstring van een
hordeloopster. Deze hordeloopster kreeg na een klap op de horde een forse
blauwe plek, wat me een mooi experiment leek voor een applicatie met
Kinesiotape. Hierbij heb ik dezelfde applicatie toegepast als die gebruikt
wordt bij lymfeoedeem.
Drie dagen na toepassing bleek er een mooi resultaat zichtbaar zoals te zien in de afbeeldingen.
Natuurlijk is het algemeen bekend dat het lichaam zelfherstellende functies
bezit, en zou de blauwe plek zonder hulp van buitenaf ook volledig verdwenen
zijn. Deze illustraties laten echter zien dat er met behulp van de Kinesiotape
een versnelling van het proces heeft plaatsgevonden, wat naar mijn idee ook
volledig het idee achter de tape is, een externe ondersteuning aan het
herstelproces van het lichaam als aanvulling op fysiotherapie.
Kijkend
naar de houdbaarheid van de tape op de huid merk ik dat dit bij atleten de
gestelde 3-4 dagen vaak niet haalt. Nu is dit bij atleten, voornamelijk op
trainingsstages, niet heel raar, kijkend naar het leefritme van een atleet op
deze dagen. Twee keer trainen op een dag, met daarbij uiteraard enige
transpiratie, twee keer douchen en omkleden op een dag en tussendoor ook nog
een middagdutje. Allemaal factoren die ervoor kunnen zorgen dat de tape gaat
rafelen en sneller loslaat. Ook verschilt de houdbaarheid van de tape sterk per
locatie. Zo blijft een applicatie op bijvoorbeeld de Tibialis Anterior langer
zitten als een applicatie op de achillespees. Dit door de grotere bewegelijkheid
aldaar.
Al met
al zijn mijn ervaringen met de Kinesio Tex Tape dus vrij positief, ondanks de
weinig positieve evidentie die beschikbaar is. Mede door het ontbreken van
betrouwbare evidentie mag het duidelijk zijn dat de tape niet gebruikt kan
worden als hoofdbehandeling. Op het gebied van Kinesiotaping moeten we het tot
op heden doen met best practice evidence en zolang dit positieve resultaten
blijft opleveren, en er in de Literatuur geen negatieve bijwerkingen van de
tape worden aangetoond, lijkt me de Kinesiotape een mooi middel als aanvulling
op fysiotherapeutische behandeling bij sporters.
Erwin
Adan
Student Fysiotherapie (4e jaars)
Middellange afstandsatleet
© MSP Opleidingen 2013. Alle rechten voorbehouden. www.mspopleidingen.nlOvername van het artikel op individuele websites en social media sites is toegestaan onder voorwaarde van bronvermelding en het volledig
ongewijzigd laten van het artikel.
Bronvermelding dient als volgt te geschieden:
© MSP Opleidingen 2013. Alle rechten voorbehouden. www.mspopleidingen.nl
.png)